تب و تاب بازار کاغذ در دوراهی انتخابات و نمایشگاه کتاب
بحران کاغذ دوباره در حال سربرآوردن است و به نظر می‌رسد عدم‌رسیدگی مسئولان ذیربط به این موضوع می‌تواند معضل پیچیده و فزاینده‌ای را ایجاد نماید.
همین چند وقت قبل بود که اخباری مبنی بر ارزان شدن قیمت کاغذ به گوش رسید و به نظر می‌رسید همه چیز روال عادی و طبیعی خود را دارد اما طی چند روز اخیر و به گفته بیشتر صنوف مرتبط با این بخش کمبود کاغذ در بازار محسوس شده و قیمت آن نیز دستخوش نوسان شده است.
این اتفاق در حالی روی می‌دهد که 2 رویداد مهم طی چند ماه آینده با موضوع کاغذ ارتباط پیدا می‌کند؛ انتخابات مجلس و نمایشگاه کتاب.
با این حال اخبار رسیده حاکیست که بازهم مشکل ترخیص کاغذ و عدم تخصیص ارز موجب شده بازار این کالای استراتژیک دستخوش نوسان شود. بر همین اساس روز گذشته مهر خبر داد که بیش از ۲۰ هزار تن کاغذ مورد استفاده برای ناشران با وجود تامین ارز از سوی واردکنندگان در گمرک بدون ترخیص باقی مانده است؛ اقدامی که یک نگرانی بزرگ برای بازار کتاب را در آینده نزدیک همراه دارد.
نکته جالب آنکه مشخص نیست این حجم از کاغذ در نهایت قرار است به چه صورت به دست مصرف‌کننده برسد.برای آنکه گره کور این مشکل باز شود خوب است که نورافکنی به بخش ترخیص گمرکات انداخته شود تا ابعاد این ماجرا روشن‌تر شود.
>شوک قیمتی در راه است؟
با این پاسخ و با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از این کاغذها در ماههای میانی تابستان خریداری شده است، شوک قیمتی کاغذ در بازار نشر گزینه‌ای محتمل به نظر می‌رسد که باید انتظار آن طی روزها و ماههای آینده را کشید.
در این میان نگرانی ناشران از وضعیت مبهم در بازار کتاب قابل توجه است اما بررسی ناظران آگاه به امور نشان می‌دهد آخرین نوبت توزیع کاغذ دولتی میان ناشران تهرانی در مرداد ماه گذشته بوده است و در پایان شهریور نیز جلسه‌ای به منظور تخصیص کاغذ تنها به ناشران استان قم برگزار شده است. پس از این دو تاریخ با وجود فعال بودن سامانه وثبت تقاضای ناشران ظاهرا خبری از توزیع کاغذ نبوده و یا بسیار محدود صورت گرفته است.
این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که بنا به اظهار ناشران و اهالی چاپ و نشر، در سه ماه پایانی سال اوج زمان فعالیت ناشران برای آمادگی و حضور در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران است. نگران کننده‌تر آن که با جلو آمدن تاریخ برگزاری این رویداد در سال فعلی که از پانزده اردیبهشت به ۲۶ فروردین‌ماه رسیده بود و انتظار می‌رود سال بعد هم در همین زمان برگزار شود، به نظر می‌رسد زمان مورد نیاز برای تهیه کاغذ فرصت محدود و اندکی خواهد بود. حال در چنین شرایطی این فضا با کمبود و عدم تزریق کاغذ به بازار روبرو شده و ممکن است دچار تلاطم شود.
>کمبود کاغذ در حال حس شدن است
سیما رشیدی ناشر و از فعالان عرصه چاپ و نشر در گفتگو با آفتاب یزد درباره تاثیر وضعیت مبهم ترخیص کاغذ بر بازار آتی نشر می‌گوید: سهمیه کاغذی که اواخر بهار و تابستان به بازار سرازیر شده بود در حال ته کشیدن است و به نظر می‌رسد اگر چاره‌ای برای آن اندیشیده نشود افزایش قیمت مجدد در این بخش اجتناب ناپذیر است.
وی در خصوص وضعیت آرام بازار کاغذ در پائیز 98 گفت: در ماههای مهر و آبان، بازار کاغذ وضعیت نسبتا بی حاشیه‌ای را پشت سرگذاشت و جو روانی کاهشی دلار بر ثبات قیمتی این کالا تاثیر مثبتی گذاشته بود اما از اواسط آذر به بعد باز هم علایم کمبود نمایان شده و به نظر می‌رسد اگر همینطور پیش برود در ماههای آتی قطعا به مشکل خواهیم خورد.
این فعال عرصه چاپ و نشر با بیان اینکه دولت باید یک برنامه مدون تقویمی را مورد توجه قرار دهد، گفت: ناشران در ماههای بهمن و اسفند باید چاپ کتاب‌های سفارش گرفته شده برای نمایشگاه کتاب آغاز کنند که به نظر می‌رسد تداخل این تاریخ با اوائل اسفند یعنی زمان انتخابات و بالارفتن تقاضا برای کاغذ مشکلاتی را در بازار ایجاد کند که به نظر من با افزایش قیمت همراه خواهد بود.همپچنین این مسئله در تولید چاپ سررسید و قیمت چاپ سررسید هم تاثیر گذار خواهد بود
رشیدی تصریح کرد: کاهش قیمت کاغذ در صورتی اتفاق خواهد افتاد که ترخیص کاغذ از گمرکات روند منظم و بی وقفه‌ای داشته باشد در غیر این صورت با مشاهده هرگونه کمبود، عمده‌فروشان قیمت را بالا خواهند برد.
وی با برشمردن اوضاع نابسامان چاپ کتاب به خاطر مشکلات کاغذ گفت: در حال حاضر ناشران دست به عصا هستند و حتی کتب اساتید دانشگاه را در تعداد محدود 50 تا 100 عدد منتشر می‌کنند و تنها ناشران کتب کمک آموزشی هستند که با توجه به رانتی که در اختیار دارند بخش زیادی از کاغذ سهمیه‌ای را می‌بلعند.
این ناشر یادآور شد: اگر می‌خواهند جلوی بحران کاغد گرفته شود باید از همین حالا به فکر باشند و چنانچه مشکل مربوط به بخش ترخیص است مثل سابق جهانگیری ورود کند و اگر مشکل تخصیص ارز را دارند، وزیر ارشاد در جلسات دولت صندلی خود را به صندلی آقای همتی نزدیک کند و مشکل را به زبان ساده با او در میان بگذارد.
متاسفانه استفاده بی رویه از کاغذ روز به روز داره بیشتر میشه و برای مصارف حساس کمبود کاغذ داریم